Agresja u dzieci

Chyba każdy z nas zna dziecko, które jest „niegrzeczne”, agresywne, popycha rówieśników, za nic ma sobie uwagi rodziców czy opiekunów, niszczy zabawki. Co leży u źródeł takiej postawy dziecka?

Agresja może mieć bardzo różne źródła. To przykładowo:

• temperament dziecka
• brak poczucia bezpieczeństwa
• żal odczuwany z powodu braku uwagi rodziców
• czerpanie wzorców do naśladowania czerpią z telewizji
• zbyt wysokie oczekiwania wobec dziecka
• przemęczenie, mała ilość snu.

Dziecko uczy się agresji od dorosłych

Zapominamy, że dzieci to świetni obserwatorzy! Potrafią wychwycić najmniejsze szczegóły i wcielać je w swoje życie – naśladować zachowania obserwowanych osób. Czasem agresja pojawia się w ważnych i trudnych momentach w życiu dziecka – pojawienie się rodzeństwa, rozwód rodziców, śmierć dziadków… W niektórych przypadkach agresję budzi też niskie poczucie własnej wartości. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których rodzice pną się po szczeblach kariery, oczekując, by ich pociecha również była we wszystkim coraz lepsza i zwyciężała w każdej rywalizacji. Dziecko czując presję jest sfrustrowane i wyraża swoje emocje niezwykle dobitnie – będąc agresywne.

Jak radzić sobie z agresją u dziecka?

Przede wszystkim warto znaleźć jej źródło. Tu najważniejsza jest obserwacja dziecka i rozmowa. Oczywiście przedszkolakowi trudno będzie nazwać swoje emocje, wyrazić o co mu chodzi, ale już z dzieckiem w wieku szkolnym jest łatwiej się porozumieć. Złości nie wolno hamować, bo prędzej czy później znajdzie sposób, by ujść. Nie można jej ignorować, ponieważ zachowania mogą się utrwalać.

Warto:

• ustalić co lub kto jest przyczyną zachowania agresywnego
• jaki wpływ na dziecko mają rówieśnicy
• ustalić, czy czuje się kochane przez rodziców.

O ile próbujemy rozpracować przedszkolaka, pomocna może się okazać rada psychologa. Proces wyciszania zachowań agresywnych może trwać dłuższy okres czasu – warto się na niego przygotować. Dlatego rodzic powinien:

• nazywać emocje i łączyć je z konkretnym zachowaniem. Np. nie mów „Jesteś niegrzeczny” tylko „Uderzyłeś Jasia, bo byłeś zły, że bawi się twoim samochodem. Na zabawkę musisz poczekać, czekam razem z tobą i za chwilę pobawisz się autem”.
• wyjaśnij, że przemoc fizyczna jest zła, że bijąc kogoś sprawiasz mu ból.
• porozmawiajcie o emocjach, o tym, że złość to naturalne uczucie, które dotyczy każdego człowieka. Warto ustalić sposób na okazywanie złości, np. dziecko może tupać nogami, mazać po kartce papieru, ale nie może bić kogokolwiek, szarpać, przeżywać.
• pokaż dziecku, jakie są sposoby na rozładowanie negatywnych emocji. Podziel się z dzieckiem swoimi metodami, np. mówisz wtedy „motyla noga”, liczysz do 10, głośno oddychasz, zaczynasz śpiewać ulubioną piosenkę. Niech dziecko znajdzie swój sposób i wciela go w życie w kryzysowych momentach.

Kluczem do sukcesu jest pozytywna komunikacja – rozmowa o emocjach. Poza tym warto być konsekwentnym i cierpliwym. No i potrzebny jest czas, bo wiadomo – on leczy rany.