Zaburzenia spektrum autyzmu

U małych dzieci trudno jest dostrzec wczesne objawy zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD). Niemowlęta z ASD rozwijają się odmiennie od innych niemowląt i są pewne szczegóły, które powinny zwrócić uwagę rodziców.

Każde dziecko rozwija się w swoim tempie i tempo to „nadzoruje” pediatra. Jednak to rodzice przebywają z dzieckiem właściwie non-stop i są w stanie dostrzec wszelkie nieprawidłowości. Najłatwiej owe trudności zauważyć w obszarze komunikacji. Przykładowo uśmiech lub jego brak, kontakt wzrokowy oraz używanie gestów mogą świadczyć o tym, czy dziecko rozwija się prawidłowo czy nie.

Niektóre z niżej opisanych objawów rodzice są w stanie „wychwycić” w pierwszych dwóch latach życia dziecka. Warto zaznaczyć, że to takie czerwone lampki, które powinny zwrócić uwagę opiekunów a nie ostateczne diagnozy. Na nie przyjdzie jeszcze czas, zwłaszcza, że o autyzmie zwykło się mówić w odniesieniu do nieco starszych dzieci. Jednak niektóre symptomy można wychwycić dużo, dużo wcześniej. Oto one:

Interakcje społeczne

Dziecko:

• nie wskazuje ani nie trzyma przedmiotów, aby pokazać je bliskim rzeczy. Nie ma potrzeby dzielenia się doświadczeniami, osiągnięciami, tym co zobaczył i co trzyma w ręce. Przykładowo kiedy zauważy psa (a maluchy często interesują się zwierzętami) nie wskazuje na niego i nie patrzy na rodziców, by się upewnić, że on także go widzi.
• niekonsekwentnie reaguje na swoje imię.
• nie potrafi rozmawiać z bliskimi podczas zabawy.
• kopiuje wypowiedzi, przykładowo kiedy rodzic zapyta” Czy chcesz więcej wody?” odpowie: „Więcej wody”.
• nie rozumie prostych instrukcji – na przykład „podaj mi blok” lub „pokaż mi psa”.

Komunikacja niewerbalna

Dziecko:

• unika gestów – np. nie macha na pożegnanie, nie wskazuje na pieluchę albo nocnik kiedy chce siku.
• unika kontaktu wzrokowego – np. nie patrzy na rodzica, a następnie na przekąskę, by dać opiekunowi do zrozumienia, że ją chce.
• nie uśmiecha się także podczas łaskotek i domowych zabaw.
• nie wykazuje zainteresowania innymi dziećmi.

Ograniczone zainteresowania

Dziecko:

• interesuje się tylko niektórymi obiektami i koncentruje się tylko na konkretnych zabawkach lub przedmiotach – na przykład wyłączy światło i wyłączy i będzie powtarzać tę czynność wielokrotnie, będzie bawiło się tylko jednym autem.
• zabawki interesują je tylko całościowo, tzn. zmieni koła w samochodzie ale już nie będzie jeździł nim po torze na podłodze.
• Jest bardzo zainteresowany niezwykłymi obiektami lub działaniami – na przykład kanalizacją, metalowymi przedmiotami lub konkretnymi reklamami telewizyjnymi.
• interesuje się szczegółami zabawki – np. przygląda się każdej części.

Ruch

Dziecko:

• nie toleruje zmian – musi niemal każdą czynność wykonywać w określony i znany sposób, zawsze ten sam.
• powtarza ruchy ciała lub ma nietypowe ruchy ciała, takie jak oparcie pleców, rąk, usztywnienie ramienia i chodzenie na palcach.
• jest niezwykle wrażliwe na doświadczenia sensoryczne – na przykład łatwo się denerwuje słysząc niektóre dźwięki.
• szuka stymulacji sensorycznej – na przykład pociera przedmioty w ustach, o twarz, lub przygląda się wirującym obiektom (bęben pralki, światło lampy).